صدسال بعد...
حل یک شبهه
مسلمانان طبق آموزه های قرآنی عقیده دارند که نماز آنها را از انجام کارهای زشت و ناپسند باز می دارد در حالیکه ما عملا می بینیم فردی دهها سال با نماز و عبادات انس دارد و حال آنکه بد ترین کارها را نیز انجام می دهد. ما از مشاهدات خارجی در می یابیم که ادعائی که در این آیه مطرح شده دروغ محض است و مردم را میخواهند با تزویر و کلک به سوی اسلام و نماز و خدای فرضیشان جلب کنند.
جواب
قبل از هر چیز لازم است مقدمه ای را عرض کنیم.
مقدمه: یقینا تمام نماز های مسلمانان مورد نظر خداوند نبوده و این خصوصیتی را که خداوند متعال در این آیه شریفه فرمودند را ندارند بلکه حتی خداوند در آیات قران بعضی از نمازگزاران را مود نفرین قرار داد و فرمود: ویل للمصلین اللذین هم عن صلاتهم ساهون یعنی وای بر نمازگزارانی که نماز خود را به فراموشی سپردند ( یعنی ارزشی برای آن قائل نیستند و به اوقاتش اهمیتی نمی دهند ) بنا بر این باید ببینیم این کدام نماز است که ( مورد نظر خداوند بوده و ) انسان را از بدیها باز می دارد.
جواب: اگر در آیات قران دقت کنید در میا بید که خداوند بر یک مسئله در مورد نماز تاکید دارد و آن مسئله خشوع در نماز است مثلا خداوند در آیه 2 سوره مبارکه مومنون می فرماید: مومنین کسانی هستند که در نماز خود خاشع هستند ( با قلبی شکسته و با حضور قلب نماز میخوانند ). اگر این صفت در فرد نمازگزار حاصل شود هر آینه نماز او را از زشتیها و بدیها باز می دارد.
سوال: چه زمانی خشوع در نماز حاصل می شود؟
جواب: زمانی که فرد نماز گزار سعی در ترک گناهان و بدیها داشته باشد. اگر نماز گزار در کنار هر نمازی گناهی انجام دهد ، نماز آثار خود را از دست می دهد ( و دیگر باز دارنده از بدی و زشتی در مراحل بعدی نیست ).
جناب مولوی در یک مَثل بسیار زیبائی می گوید: مرد کشاورزی هر روز در انبان خانه خود ( یعنی همان سیلوی خانگی ) مقداری گندم می ریخت. فردای آن روز که نگاه میکرد، می دید مقداری از گندم ها کم شده است. مدتی به همین نحو گذشت تا اینکه یک روز وقتی سیلوی خانگی خود را بررسی کرد، دید موشی از زیر سیلو وارد می شود و از گندم ها استفاده میکند. صفحه 21
مولوی می گوید: این گندم هائی که در انبار جمع می شود همان نماز چهل ساله ماست و آن موش هم که گندم ها را می خورد گناهان روز مره ماست که آثار آن نماز را از بین می برد.
ما در این انبار گندم می کنیم *** گندم جمع شده را گم می کنیم
می نیاندیشیم آخر ما به هوش *** کین خلل در گندم است از مکر موش
اول ای جان دفع شرّ موش کن *** وانگهی در جمع گندم کوش کن
بشنو از اخبار ِ آن صدر الصدور *** لا صلاةَ تمّ الا بالحضور
گر نه موشی دزد در انبان ماست *** گندم اعمال چل ساله کجاست ؟
خلاصه: اینکه خداوند در آیه شریفه نماز را باز دارنده از بدیها و زشتیها معرفی کرده، مراد هر نمازی نیست بلکه نمازی است که صفت خشوع قلبی در آن وجود داشته باشد و آن هم حاصل نمی شود مگر به جدیت و کوشش فرد نماز گزار بر ترک گناهانش.
بنا بر این، اشکال به اصل آیه وارد نمی شود بلکه به رفتار آن عده از مسلمانانی وارد است که نماز خود را طبق خواسته خداوند ( یعنی نماز با حالت خشوع ) به جای نمی آورند و طبیعتا نماز آنها تاثیری در رفتارشان ندارد. و اصولا در یک کلام باید گفت: نوع عملکرد بد بعضی از مسلمانان نمی تواند نشان از بی محتوا بودن مطالب گران و پر محتوای اسلام باشد.
ماخذ: تفسیر بیان تالیف دکتر محمد علی انصاری ذیل تفسیر آیه 2 سوره مبارکه مومنون